Türkiye’nin ve Dünyanın Zeytin ve Zeytinyağı Üretimi ve İthalatı – İhracatı Politikası

Selçuk YAVUZ

İÇİNDEKİLER

Sayfa No

1. GİRİŞ4

2. DÜNYA ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİ, İHRACATI, İTHALATI

VE TÜKETİMİ 5

2.1. Dünya Zeytinyağı Üretimi5

2.2. Dünya Zeytinyağı İhracatı6

2.3. Dünya Zeytinyağı İthalatı6

2.4. Dünya Zeytinyağı Tüketimi6

3. DÜNYA SOFRALIK ZEYTİN ÜRETİMİ, İHRACATI, İTHALATI VE

TÜKETİMİ 7

3.1. Dünya Sofralık Zeytin Üretimi7

3.2. Dünya Sofralık Zeytin İhracatı7

3.3. Dünya Sofralık Zeytin İthalatı8

3.4. Dünya Sofralık Zeytin Tüketimi8

4. TÜRKİYE’NİN ZEYTİNYAĞI VE SOFRALIK ZEYTİN ÜRETİMİ,

İHRACATI, İTHALATI VE TÜKETİMİ9

4.1. Türkiye Zeytinyağı ve Sofralık Zeytin Üretimi9

4.2. Türkiye Zeytinyağı ve Sofralık Zeytin İhracatı10

4.3. Türkiye Zeytinyağı ve Sofralık Zeytin İthalatı10

4.4. Türkiye Zeytinyağı ve Sofralık Zeytin Tüketimi10

5. PİYASA FİYATLARI11

6. ZEYTİNYAĞI VE SOFRALIK ZEYTİNDE

TARIMSAL ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMELERİ 13

7. TÜRKİYEDE ZEYTİNCİLİK SEKTÖRÜNE VERİLEN

TARIMSAL DESTEKLER15

8. AVRUPA BİRLİĞİNDE ZEYTİNCİLİK DESTEKLERİ17

9. DIŞ TİCARET UYGULAMALARI19

10.ZEYTİNYAĞI VE SOFRALIK ZEYTİNDE LİSANSLI

DEPOCULUK UYGULAMALARI 20

11.ZEYTİNYAĞI VE SOFRALIK ZEYTİN İŞLETMELERİMİZİN

GENEL DURUMU21

11.1.Zeytinyağı İşleme Tesisleri21

11.2.Sofralık Zeytin İşleme Tesisleri23

Sayfa No

12.ULUSLARARASI ZEYTİN KONSEYİNE TÜRKİYENİN

YENİDEN ÜYELİĞİ 24

12.1.Konseyin Tanıtımı Ve Görevleri24

12.2. Türkiye’nin Konseye Yeniden Üyeliği26

13. SEKTÖRÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ26

13.1. Üretime İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri26

13.2. Pazarlamaya İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri28

1. GİRİŞ

Oleacea familyasının bir üyesi olan zeytinin ( Olea europaea L.) anavatanı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ni de içine alan Yukarı Mezopotamya ve Güney Ön Asya’dır. Günümüzde 20. yüzyılın bitkisi olarak gösterilen ve yüzyıllardır önemini yitirmemiş olan zeytin bitkisinin anavatanı Mardin, Hatay, Suriye, Filistin ve Kıbrıs adasını içerisine alan bölge kabul edilmektedir.

Bugün Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde yaşı 1.000 yılı geçen zeytin ağaçları bulunmaktadır.

Tanımlamaları ile çeşitlik sınıflara ayrılmıştır zeytin sınıflandırması gene sınıflandırmalar ilk öncelik olarak siyah yeşil ayrımından yola çıkarak sofralık ve yağ imali olarak en son olarakta ambalaj büyüklüğünden ayrımlaştırılmıştır ve böylece meydana çıkabilecek karışıklıklar önlenmeye çalışılmıştır

07 09 90 31 0000 000 ZEYTİN SİYAH – Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR, TAZE / SOĞUTULMUŞ

07 09 90 31 0000 100 SİYAH ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZE/SOĞUTULMUŞ 1 KG’DAN KÜÇÜK AMBALAJ

07 09 90 31 0000 101 SİYAH ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ 1 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 102 SİYAH ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ 2 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 103 SİYAH ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ 3 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 105 SİYAH ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ 5 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 110 SİYAH ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ 10 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 112 SİYAH ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ 12 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 120 SİYAH ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE

07 09 90 31 0000 200 YEŞİL ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ 1 KG’DAN KÜÇÜK AMBALAJ

07 09 90 31 0000 201 YEŞİL ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ 1 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 202 YEŞİL ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ, 2 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 203 YEŞİL ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANIMAYANLAR,TAZE SOĞUTULMUŞ, 3 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 205 YEŞİL ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ, 5 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 210 YEŞİL ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ, 20 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 212 YEŞİL ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ, 12 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 220 YEŞİL ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ, 20 KG AMBALAJ

07 09 90 31 0000 221 YEŞİL ZEYTİN-Z.YAĞI İMALİNDE KULLANILMAYANLAR,TAZESOĞUTULMUŞ, 220 KG PLASTİK BİDON

07 09 90 39 0000 200 YEŞİL ZEYTİN-TAZE/SOĞUTULMUŞ 1 KG ALTI

ŞEKİL 1: ZEYTİN ÜRETİMİNİN YAYILIŞI

Resim2.jpg

Kutsal zeytin ağacı; Akdeniz uygarlığının sembolüdür. Tüm dünyada 900 milyon ağaçtan % 98’ i Akdeniz çanağında yer almaktadır.

ŞEKİL 2: ÜLKEMİZDE ZEYTİN ÜRETİM ALANLARI

Uluslararası Zeytin Konseyi’nin(UZK) 2003-2009 yılları verilerine göre; dünya zeytinyağı üretimindeİspanya 1., İtalya 2., Yunanistan 3., Tunus 4., Suriye 5. ve Türkiye ise 6. sırada yer almaktadır. Yine UZK verilerine göre sofralık zeytin üretiminde; İspanya 1., Mısır 2. ve Türkiye 3. sırada yer almaktadır.

Türkiye’de Aydın, İzmir, Muğla, Balıkesir, Bursa, Manisa, Çanakkale, Gaziantep ve İçel önemli zeytin üretimi yapılan illerdir. Ege, Marmara, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu Bölgeleri ise önemli zeytin üreten bölgelerdir.

Türkiye’de yaklaşık 320 bin zeytinci aile işletmesi mevcut olup, bunun % 18’i Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği, Güneydoğubirlik ve Marmarabirlik ortaklarından oluşmaktadır. Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği; 24 bin, Güneydoğubirlik; 5 bin, Marmarabirlik ise; 28 bin ortağa sahiptir.

Son yıllarda dünyada sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlıkları yanında uzun yaşama olan ilginin artması, insanların zeytin ve zeytinyağı tüketimini arttırmıştır.Üretici ülkeler için ekonomik ve sosyal açıdan önemli ürünlerden biri olan zeytin ve zeytinyağı aynı zamanda Akdeniz’i simgeleyen bir kültürün de parçasıdır.

Türkiye’nin önemli tarımsal ihraç ürünlerinden biri olan zeytin ve zeytinyağı, ülkemiz potansiyeli dikkate alındığında, mevcut sorunların çözüme kavuşturulmasıyla, özellikle de Avrupa Birliğine katılım sürecinde, tarım sektörümüz için rekabet gücü olan ürünlerden biri olacaktır.

Dünya zeytin ve zeytinyağı üretiminin yaklaşık % 78’i AB ülkelerince karşılanmaktadır. AB üretimin neredeyse tamamını İspanya, İtalya ve Yunanistan karşılamaktadır. AB dışında önemli üretici ülkelerin başında Türkiye, Suriye, Tunus ve Fas gelmektedir. Fas’ın üretimi sofralık zeytine yöneliktir.

Zeytinin en iyi yetişme şartlarına sahip olan ülkemiz, İspanya, İtalya, Tunus ve Yunanistan gibi diğer Akdeniz ülkeleriyle birlikte dünyanın önde gelen zeytin ve zeytinyağı üreticilerindendir. Sofralık zeytin ve zeytinyağı üretimlerine, ticaretine dünya ve ülke ölçeğinde bakacak olursak,

Sofralık zeytinde;

Yaklaşık 1.500.000 tonluk dünya sofralık zeytin üretiminin yaklaşık yarısını AB ülkeleri üretmektedir. Ülkemiz; var yılı olan  2002/2003 sezonunda,  165.000 ton  sofralık zeytin üretimi gerçekleştirmiştir. Bu da dünya üretiminin %9’una karşılık gelmektedir. 2004/2005 Sezonunda ülkemizin üretiminin 220.000 ton olması beklenmektedir. Bahse konu rakam Dünya üretiminin % 15’idir. Sofralık zeytinde en önemli ihracatçı ülke AB’dir. Dünya ihracatının yarısını  AB gerçekleştirmektedir.  2003/2004 sezonunda ülkemiz üretiminin üçte birini ihraç etmiştir.  51.000 tonluk ihracatımız karşılığı 59.000.000 $ gelir elde edilmiştir. Söz konusu rakam Dünya ihracatının % 9’udur. Ülkemiz zeytin ihracatının % 41’ini AB’ye gerçekleştirilmektedir.

Zeytinyağında ise;

Dünya zeytinyağı üretimi 1990’lı yıllara göre yaklaşık  % 118’lık artış ile 2003-2004 sezonunda 3.164.500 ton’a yükselmiştir. 2005 sezonunda ise 2.766.000 ton’luk bir Dünya üretimi gerçekleşmiştir. En büyük üretici AB’dir. Ülkemiz, AB ve diğer Akdeniz ülkeleriyle birlikte dünyanın önde gelen zeytin ve zeytinyağı üreticilerindendir.

2005 Sezonunda ülkemizde zeytinyağı üretimini 145.000 ton olarak gerçekleşmiştir. Bahse konu rakam Dünya üretiminin % 5’ine karşılık gelmektedir. Türkiye’nin zeytinyağı ihracatı yıldan yıla zeytin ve buna bağlı olarak zeytinyağı üretiminde meydana gelen dalgalanmalar sebebiyle keskin artış ve düşüşler göstermektedir. İşleme teknolojisi, pazarlama politikaları ve diğer zeytinyağı üreticisi rakiplerimizin zeytinyağı üretimindeki artış ve düşüşler de ihracatımızı etkileyen önemli etkenler arasındadır. Örneğin; 2000- 2001 sezonunda zeytinyağı üretimi  91.000 ton  iken 2002 sezonunda 25.000 ton, 2003 sezonunda 71.000 ton, 2004 sezonunda 48.000 ton  olmuştur.

2. DÜNYA ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİ, İHRACATI, İTHALATI VE TÜKETİMİ

2.1. DÜNYA ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİ

Dünya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin % 90’lık bir kısmının Akdeniz havzası, geriye kalan kısmı ise Latin Amerika ülkelerinde yapılmaktadır. Dünyada yaklaşık 9 milyon hektar alanda 900 milyon zeytin ağacından yaklaşık 17 milyon ton dane zeytin elde edilmektedir. Önemli zeytin üretici ülkeler sırasıyla, İspanya, İtalya, Yunanistan, Tunus, Türkiye ve Suriye’dir.

Bunların yanı sıra son yıllarda Avustralya, Japonya ve Arjantin gibi ülkelerde de zeytin üretimine başlanılmıştır. Zeytin, genetik özelliğinin yanı sıra kültürel işlemlerin tam olarak uygulanamayışı nedeniyle alternans (bir yıl ürün verme-diğer yıl az/yok verme) gösterir. Ürünün alternans eğilimi, üretici ülkelerin yetiştirme tekniklerine verilen öneme göre değişen unsurlardan biridir.

TABLO 1: DÜNYA ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİ (1.000 TON)

ÜLKELER

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09

2009/2010

AB

2.448,0

2.357,0

1.928,5

2.031,0

2.118,5

1.933,0

2.148,5

Tunus

280,0

130,0

220,0

160,0

170,0

150,0

140,0

Suriye

110,0

175,0

100,0

154,0

100,0

130,0

150,0

Fas

100,0

50,0

75,0

75,0

85,0

85,0

95,0

Cezayir

69,5

33,5

32,0

21,5

24,0

59,0

50,0

Türkiye

79,0

145,0

112,0

165,0

72,0

130,0

147,0

Diğer

87,5

122,5

105,0

160,5

143,5

178,5

151,0

Toplam

3.174,0

3.013,0

2.572,5

2.767,0

2.713,0

2.665,5

2.881,5

Kaynak: UZK

2.2. DÜNYA ZEYTİNYAĞI İHRACATI

TABLO 2: DÜNYA ZEYTİNYAĞI İHRACATI (1.000 TON)

ÜLKELER

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10

AB

324,5

330,5

310,5

351,0

357,0

373,5

385,0

Tunus

209,0

98,0

115,5

175,0

130,0

110,0

110,0

Suriye

28,0

36,0

35,0

40,0

20,0

15,0

30,0

Fas

20,5

31,0

21,0

4,5

2,0

16,0

18,0

Arjantin

5,5

12,5

16,0

15,0

18,5

15,5

13,0

Türkiye

46,0

93,5

73,0

45,0

15,0

24,0

48,0

Diğer

24,0

32,0

32,5

31,5

20,0

27,0

28,0

Toplam

657,5

633,5

603,5

662,0

562,5

581,0

632,0

Kaynak: UZK

2.3. DÜNYA ZEYTİNYAĞI İTHALATI

TABLO 3: DÜNYA ZEYTİNYAĞI İTHALATI (1.000 TON)

ÜLKELER

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10

ABD

226,0

221,0

232,0

250,0

245,0

254,0

260,0

AB

231,5

186,0

189,0

224,0

162,0

96,0

103,0

Brezilya

23,5

26,5

26,0

34,5

40,0

42,0

42,5

Avustralya

31,0

28,5

29,0

41,5

27,0

28,5

27,5

Kanada

26,0

32,0

30,0

32,5

29,0

17,0

17,0

Japonya

32,0

32,0

30,0

30,5

29,0

29,5

29,5

Diğer

93,0

108,0

103,0

91,5

104,0

101,0

113,5

Toplam

663,0

634,0

639,0

704,5

636,0

568,0

593,0

Kaynak: UZK

2.4. DÜNYA ZEYTİNYAĞI TÜKETİMİ

TABLO 4: DÜNYA ZEYTİNYAĞI TÜKETİMİ (1.000 TON)

ÜLKELER

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10

AB

1.997,5

2.079,0

1.918,0

1.905,0

1.868,0

1.854,5

1.856,5

Avustralya

34,5

32,5

34,5

47,5

35,0

37,0

37,5

Brezilya

23,5

26,5

26,0

34,5

40,0

42,0

42,5

ABD

216,5

215,5

223,0

248,0

246,0

254,0

260,0

Suriye

150,0

135,0

79,0

110,0

80,0

110,0

120,0

Fas

70,0

38,0

55,0

65,0

65,0

70,0

70,0

Tunus

56,0

44,0

38,0

45,0

50,0

35,0

35,0

Türkiye

46,0

60,0

50,0

80,0

85,0

97,0

98,0

Diğer

288,5

293,0

267,0

263,5

285,5

326,0

319,5

Toplam

2.882,5

2.923,5

2.690,5

2.798,5

2.754,5

2.825,5

2.839,0

Kaynak: UZK

Önemli zeytinyağı üreticisi ülkelerde kişi başına zeytinyağı tüketimi Yunanistan’da 21 kg, İtalya’da 11,5 kg, İspanya’da 13 kg ve Tunus’da ise 8 kg gibi oldukça yüksek seviyelerdedir. Uzmanların sağlıklı beslenme zincirinde zeytinyağına yer vermeleri gözetilerek, gelir düzeyi yüksek ülkelerde de zeytinyağı tüketimi giderek artmaktadır.

3. DÜNYA SOFRALIK ZEYTİN ÜRETİMİ, İHRACATI, İTHALATI VE TÜKETİMİ

3.1. DÜNYA SOFRALIK ZEYTİN ÜRETİMİ

TABLO 6: DÜNYA SOFRALIK ZEYTİN ÜRETİMİ (1.000 TON)

ÜLKELER

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10

AB

759,0

739,5

623,5

714,5

720,5

671,5

678,0

Arjantin

70,0

60,0

85,0

75,0

100,0

95,0

75,0

Suriye

120,0

200,0

120,0

200,0

100,0

120,0

135,0

Fas

120,0

80,0

100,0

90,0

100,0

100,0

110,0

Cezayir

59,0

85,5

68,5

81,0

91,0

106,5

90,0

Mısır

95,0

194,5

200,0

436,0

432,0

440,0

300,0

Türkiye

125,0

240,0

280,0

240,0

200,0

300,0

390,0

Diğer

254,0

253,5

285,0

252,0

408,0

347,0

310,0

Toplam

1.602,0

1.852,5

1.762,0

2.088,5

2.151,5

2.180,0

2.088,0

Kaynak: UZK

Dünyada sofralık zeytin üreten önemli ülkeler İspanya, Türkiye, İtalya, Yunanistan, Fas, Suriye ve Mısır’dır.

3.2. DÜNYA SOFRALIK ZEYTİN İHRACATI

TABLO 7: DÜNYA SOFRALIK ZEYTİN İHRACATI (1.000 TON)

ÜLKELER

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10

AB

208,5

237,0

254,0

261,0

248,0

219,5

219,0

Arjantin

45,0

50,0

61,0

70,0

90,5

73,5

65,0

Suriye

18,5

34,0

23,0

29,0

23,0

24,0

25,0

Fas

69,5

59,0

63,0

58,5

66,0

65,0

70,0

Mısır

45,0

15,0

7,0

100,0

110,0

100,0

80,0

Türkiye

51,0

58,0

54,0

55,0

20,0

50,0

75,0

Diğer

24,5

27,0

41,0

24,5

49,0

42,0

44,0

Toplam

462,0

480,0

503,0

598,0

606,5

574,0

578,0

Kaynak: UZK

3.3.DÜNYA SOFRALIK ZEYTİN İTHALATI

TABLO 8:DÜNYA SOFRALIK ZEYTİN İTHALATI (1.000 TON)

ÜLKELER

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10

ABD

117,5

124,5

120,0

148,5

140,0

127,0

155,0

AB

70,5

79,0

83,5

104,5

115,0

97,0

103,0

Brezilya

51,0

56,0

55,0

60,5

74,0

72,0

72,5

Avustralya

14,5

14,5

15,0

16,5

17,5

15,5

16,0

Kanada

23,5

23,5

25,0

25,5

26,0

26,0

26,0

Rusya

4,5

45,0

45,0

70,0

80,0

90,0

90,0

Diğer

159,5

137,5

151,5

96,5

130,0

117,5

117,5

Toplam

441,0

480,0

495,0

522,0

582,5

545,0

580,0

Kaynak: UZK

3.4.DÜNYA ZEYTİN TÜKETİMİ

TABLO 9:DÜNYA SOFRALIK ZEYTİN TÜKETİMİ (1.000 TON)

ÜLKELER

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10

AB

572,5

548,0

564,5

628,0

577,0

554,5

571,5

Avustralya

16,5

18,0

18,5

18,5

19,0

17,5

18,0

Brezilya

50,5

57,0

55,5

60,5

74,0

72,0

72,5

ABD

210,0

205,0

220,0

220,0

240,5

210,0

200,0

Suriye

131,5

162,5

102,0

148,0

94,0

94,0

115,0

Fas

45,0

27,5

35,0

32,0

35,5

36,0

38,0

Tunus

24,0

13,0

24,0

16,0

18,0

18,0

18,0

Türkiye

96,0

175,0

221,0

180,0

190,0

240,0

320,0

Diğer

524,0

625,5

588,5

776,0

882,5

917,5

797,5

Toplam

1.670,0

1.831,5

1.829,0

2.079,0

2.130,5

2.159,5

2.150,5

Kaynak: UZK

4. TÜRKİYENİN ZEYTİNYAĞI VE SOFRALIK ZEYTİN ÜRETİMİ, İHRACATI, İTHALATI VE TÜKETİMİ

4.1. TÜRKİYE ZEYTİNYAĞI VE SOFRALIK ZEYTİN ÜRETİMİ

TABLO 11: TÜRKİYE ZEYTİN AĞACI SAYISI, ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİ

SEZONLAR

AĞAÇ SAYISI

Ağaç Başına Zeytin Danesi (kg.)

Elde Edilen Zeytin (Ton)

Yemekliğe Ayrılan Zeytin (Ton)

Yağlığa Ayrılan Zeytin (Ton)

Elde Edilen Zeytinyağı (Ton)

1 kg . Zeytinyağı için Zeytinyağı Danesi

Meyve Veren

Meyve Vermeyen

2003/04*

66.710.969

4.274.351

4,5

302.918

92.854

210.064

41.908

5,0

2004/05

79.769.818

8.522.628

13,4

1.067.003

238.981

828.022

166.553

5,0

2005/06

82.015.389

5.628.281

8,6

707.020

311.903

395.116

101.094

4,0

2006/07

92.549.080

15.840.651

14.4

1.223.686

384.941

838.300

166.324

5,0

2007/08

102.254.394

28.338.884

5,7

581.648

200.370

381.278

72.021

5,3

2008/09

103.705.403

39.303.637

10,6

1.098.774

327.634

771.140

159.366

4,8

2009/10

105.255.436

40.144.183

11,7

1.227.474

409.449

818.025

169.752

4,8

Kaynak: İzmir Ticaret Borsası

*Ege Bölgesi

TABLO 12:TÜİK’İN ZEYTİN İSTATİSTİKLERİ

Sezonlar

Alan (Ha)

Ağaç Sayısı

(Bin adet)

Zeytin Üretimi(Ton)

Zeytinyağı Üretimi

(Ton)*

Sofralık

Yağlık

Toplam

1998/1999

600.000

93.450

430.000

1.220.000

1.650.000

170.000

1999/2000

595.000

95.500

240.000

360.000

600.000

70.000

2000/2001

600.000

97.770

490.000

1.310.000

1.800.000

175.000

2001/2002

600.000

99.000

235.000

365.000

600.000

65.000

2002/2003

620.000

101.600

450.000

1.350.000

1.800.000

140.000

2003/2004

625.000

102.750

350.000

500.000

850.000

79.000

2004/2005

644.000

107.100

400.000

1.200.000

1.600.000

145.000

2005/2006

662.000

113.180

400.000

800.000

1.200.000

115.000

2006/2007

711.842

129.265

556.000

1.211.000

1.767.000

165.000

2007/2008

753.000

139.594

455.385

620.469

1.075.854

72.000

2008/2009

774.370

151.630

512.103

952.145

1.464.248

130.000

2009/2010

782.450(***)

153.130(***)

460.013

830.641

1.290.654

Kaynak: TÜİK

(*)UZK

(***)TÜGEM Tahmini

2008/2009 sezonunda zeytin dikim alanı 774.370 ha’dır. 2001/02 sezonunda 600.000 hektar olan zeytin dikili alanlarımız sürekli artmış olup, kullanılabilir tarım alanlarının % 3,5’ine ulaşmıştır. 2008/2009 sezonu verilerine göre ülkemiz zeytin üretiminin yaklaşık % 65’i yağ üretimine gitmektedir. Kalanı ise sofralık olarak işlenmektedir.

Ülkemiz zeytincilik sektörünün en önemli sorunlarından birisi de zeytin ağaç sayısı, üretilen zeytinyağı ve sofralık zeytin rekolte çalışmalarında sağlıklı veri bulunamamasıdır. AB’nde olduğu gibi coğrafi bilgi sistemlerinin kurulup, uzaktan algılama yöntemleri ile bunların kontrolü sağlanabilirse daha gerçekçi bir zeytincilik envanteri de oluşturulabilecektir. Ülkemiz Uluslararası Zeytin Konseyine(UZK) 2010 yılı içinde yeniden üye olmuştur. UZK’nın istatistiği olarak görünen ülkemiz zeytin ve zeytinyağı üretim rakamları ile TÜİK ve İzmir Ticaret Borsası rakamları arasında farklılıklar bulunmaktadır.

İstatistiki verilerin daha sağlıklı olması konusunda kurumlar arasında yapılan çalışmalara devam edilmektedir.

4.2. TÜRKİYE ZEYTİNYAĞI VE SOFRALIK ZEYTİN İHRACATI

TABLO 13: TÜRKİYE ZEYTİNYAĞI İHRACATI

Yıllar

Miktar (Kg)

Tutar($)

2004

50.961.273

135.387.098

2005

93.957.230

305.347.322

2006

47.094.139

185.939.368

2007

43.934.743

143.323.199

2008

19.402.240

77.287.281

2009

31.667.886

100.854.960

Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı

TABLO 14: TÜRKİYE SOFRALIK ZEYTİN İHRACATI

Yıllar

Miktar (Kg)

Tutar ( $)

2004