Türkiye’nin ve Dünyanın Pamuk Üretimi, İthalatı – İhracatı Raporu

Selçuk YAVUZ

Dünyada sınırlı sayıda ülkenin ekolojisi pamuk tarımına el verdiğinden, dünya üretiminin %80’ine yakınını Türkiye’nin de içinde bulunduğu az sayıda ülke üretmektedir.

Dünyada pamuk üretim alanların en geniş olduğu ülke Hindistan’dır. Ardından sırasıyla Çin, ABD, Pakistan, Özbekistan ve Brezilya gelmektedir. Dünyada en çok pamuk üreten ilk 7 ülke sırasıyla Çin, Hindistan, ABD, Pakistan, Brezilya, Özbekistan ve Türkiye’dir . Tüketimde ise; ilk üç sırayı yine Çin, Hindistan ve Pakistan almakta, onları sırasıyla Türkiye, ABD ve Brezilya izlemektedir. Son 10 yılda birim alandan elde edilen verimlerin ortalamasına göre ilk yedi ülke Avustralya, İsrail, Türkiye, Brezilya, Suriye, Çin ve Meksika’dır. Son beş yılın ortalamasına göre dünyada en çok pamuk ithalatı yapan ilk yedi ülke Çin, Türkiye, Bangladeş, Endonezya, Pakistan, Tayland ve Vietnam’dır. En çok ihracat yapan ilk yedi ülke sıralaması ise ABD, Hindistan, Özbekistan, Brezilya, Avustralya, Yunanistan ve Türkmenistan şeklindedir.

2- PAMUK ÜRETİM VE TÜKETİMİ

2.1-DÜNYA PAMUK EKİM ALANLARI

Tablo 1 – Dünya Pamuk Ekim Alanları (Bin Ha)

Ülkeler

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09*

2009/10**

2010/11**

Hindistan

7.830

8.786

8.677

9.144

9.439

9.373

10.120

10.575

Çin

5.423

6.261

5.698

6.199

6.317

6.317

5.419

5.527

ABD

4.858

5.284

5.586

5.152

4.245

3.063

3.112

3.863

Pakistan

2.989

3.229

3.100

3.075

3.055

2.850

3.110

3.265

Özbekistan

1.394

1.419

1.432

1.432

1.450

1.391

1.317

1.330

Brezilya

1.100

1.179

856

1.097

1.077

840

836

961

Türkmenistan

550

550

600

600

642

674

607

667

Burkina Faso

459

566

646

716

407

466

420

462

Arjantin

255

375

305

400

304

285

430

452

Zimbabve

330

320

320

400

308

375

340

391

Tanzanya

459

471

245

409

450

400

348

366

Türkiye

725

698

600

630

500

365

280

364

Myanmar

270

290

284

310

310

310

310

310

Diğer

5.772

6.370

5.988

5.126

4.332

3.947

3.644

4.147

DÜNYA

32.414

35.798

34.337

34.690

32.836

30.656

30.293

32.680

Kaynak: ICAC – (*) Tahmin, (**) Projeksiyon

2.2-DÜNYA PAMUK VERİMLERİ

Tablo 2 – Dünya KütlüPamuk Verimleri (Ton/Ha)

ÜLKELER

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10*

2010/11*

AVUSTRALYA

4,3

4,9

4,5

4,4

4,8

4,4

4,8

İSRAİL

4,5

3,7

4,3

4,3

4,3

4,4

4,4

TÜRKİYE

3,8

4,1

4,3

4,3

3,7

4,1

4,1

BREZİLYA

3,3

2,9

3,2

3,7

3,8

3,7

3,8

SURİYE

4,3

4,3

3,2

3,7

3,7

3,3

3,3

ÇİN

3,3

3,4

3,5

3,9

3,9

3,3

3,3

MEKSİKA

3,5

3,1

3,9

3,5

3,7

3,3

3,1

VENEZUELLA

1,3

1,3

1

1,3

1,2

3

3

TUNUS

1,5

1,5

1,5

1,5

1,5

2,7

2,7

BULGARİSTAN

1,1

1,1

1

0,9

0,9

2,7

2,7

GÜNEY AFRİKA

2,1

2,5

2,2

2,7

1,9

2

2,4

YUNANİSTAN

3,1

3,4

2,8

3,3

2,8

2

2,4

ABD

2,4

2,3

2,3

2,4

2,2

2,1

2,3

KOLOMBİYA

1,8

1,7

1,7

2,3

1,7

2

2

MISIR

2,6

2

2,4

2,3

2,3

2

2

PERU

2,1

2,2

2,3

2,4

2,4

2,4

2,5

DÜNYA

2

2

2

2,2

2,1

1,8

1,9

Kaynak : FAO- Tarım ve Köyişleri Bakanlığı- (*) Tahmin

2.3-DÜNYA PAMUK ÜRETİMİ

Tablo 3 – Dünya Pamuk Üretimi (1000 Ton-Lif)

ÜLKELER

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10

2010/11(*)

ÇİN

7,729

8,056

7,991

7,076

7,185

HİNDİSTAN

4,746

5,225

4,921

5,117

5,443

ABD

4,700

4,182

2,790

2,654

3,636

PAKİSTAN

2,155

1,938

1,960

2,155

2,286

BREZİLYA

1,524

1,602

1,193

1,252

1,481

ÖZBEKİSTAN

1,165

1,165

1,002

871

1,002

TÜRKİYE

849

675

457

380

488

AVUSTRALYA

294

139

327

348

479

DİĞER

4,258

3,830

3,218

2,930

3,379

TOPLAM

26,573

26,138

23,400

22,403

24,891

Kaynak: USDA – (*) Tahmin

2.4-DÜNYA PAMUK TÜKETİMİ

Tablo 4 – Dünya Pamuk Tüketimi (1000 Ton-Lif)

ÜLKELER

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10

2010/11(*)

ÇİN

10,886

11,104

9,580

10,342

10,669

HİNDİSTAN

3,941

4,050

3,865

4,246

4,442

PAKİSTAN

2,613

2,613

2,449

2,504

2,547

TÜRKİYE

1,589

1,350

1,110

1,219

1,197

BREZİLYA

996

1,002

914

958

1,002

BANGLADEŞ

697

762

816

871

925

ABD

1,074

998

781

740

718

DİĞER

5,157

4,976

4,421

4,469

4,516

TOPLAM

26,953

26,854

23,937

25,349

26,017

Kaynak : USDA- (*)Tahmin

2.5-TÜRKİYE PAMUK ÜRETİMİ VE TÜKETİMİ

Türkiye’de pamuk tarımı genelde Ege Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Çukurova ve Antalya yörelerinde yapılmaktadır. Lif pamuk üretimimizin yaklaşık %50’si Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, %28’i Ege Bölgesinde, %21’i Çukurova’da ve %1’i Antalya yöresinde gerçekleştirilmektedir (Kaynak: TARİŞ).

Tablo 5 – Ege Bölgesi Pamuk Üretici Sayısı (Kişi)

İzmir

Aydın

Manisa

Denizli

Muğla

Balıkesir

Çanakkale

Toplam

2000/01

18.804

23.257

11.724

4.951

5.961

1.765

1.045

67.507

2008/09

3.755

6.548

419

965

724

147

87

12.645

% Değ.

-80

-71,8

-96,4

-80,5

-87,9

-91,7

-91,7

-81,3

Kaynak: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı

Tablo 7 – Türkiye Pamuk Ekim Alanı, Kütlü Pamuk Üretim Miktarı ve Verimi

YILLAR

EKİM

ALANI( ha)

ÜRETİM (ton)

VERİM (kg/ha)

Kütlü

Lif

Çiğit

Kütlü

Lif

Çiğit

2002

721.077

2.541.832

988.120

1.457.122

3.530

1370

2020

2003

637.329

2.345.734

919.531

1.337.065

3.680

1440

2100

2004

640.045

2.455.071

935.928

1.425.850

3.840

1460

2230

2005

546.880

2.240.000

863.700

1.291.180

4.100

1580

2360

2006

590.700

2.550.000

976.540

1.476.556

4.320

1666

2500

2007

530.253

2.275.000

867.716

1.320.831

4.290

1640

2490

2008

495.000

1.820.000

673.400

1.077.440

3.680

1360

2180

2009

420.000

1.725.000

638.250

1.021.200

4.110

1520

2430

Kaynak: TÜİK

3-PAMUK TİCARETİ

3.1-DÜNYA PAMUK İTHALATI

Tablo 8 – Dünya Pamuk İthalatı (1000 Ton-Lif)

ÜLKELER

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10(*)

ÇİN

1929

1364

4200

2306

2511

1520

1660

TÜRKİYE

516

743

744

873

711

635

800

BANGLADEŞ

335

403

480

540

610

625

652

ENDONEZYA

415

502

426

490

495

430

458

TAYLAND

365

497

412

415

420

360

384

MEKSİKA

405

401

386

301

333

285

300

VİETNAM

117

150

153

224

250

250

273

KORE CUM.

277

293

220

236

212

210

202

RUSYA

275

307

291

284

233

200

190

HİNDİSTAN

171

185

90

95

110

130

110

LİSTE TOPLAM

4805

4845

7402

5764

5885

4645

5029

DÜNYA TOPLAM

7242

7320

9610

8142

8136

6474

6753

Kaynak: DTM- ICAC-Cotton World Statistics-September 2009- (*) Tahmin

3.2-DÜNYA PAMUK İHRACATI

Tablo 9 – Dünya Pamuk İhracatı (1000 Ton-Lif)

ÜLKELER

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10*

ABD

2995

3143

3281

2833

2973

2896

2221

HİNDİSTAN

119

136

751

960

1530

425

1406

ÖZBEKİSTAN

659

850

1020

980

887

560

788

BREZİLYA

210

339

429

283

486

600

610

AVUSTRALYA

470

435

628

465

265

230

348

BURKİNA FASO

197

198

290

320

188

161

168

YUNANİSTAN

247

321

356

269

234

220

161

TÜRKMENİSTAN

116

91

125

167

185

90

151

MALİ

265

268

250

212

111

84

76

SURİYE

110

114

177

70

55

45

49

LİSTE TOPLAM

5388

5895

7307

6559

6914

5311

5978

DÜNYA TOPLAM

7242

7749

9732

8101

8356

6456

6753

Kaynak: DTM-ICAC-Cotton World Statistics-September 2009, (*) Tahmin

3.3-TÜRKİYE’NİN PAMUK İTHALAT VE İHRACATI

.

Tablo 10 – Türkiye Pamuk Dış Ticareti

2005/06

2006/07

2007/08

2008/09

2009/10*

İTHALAT

BİN TON

762.0

877.3

711.4

635.6

778.9

MİLYON$

960,5

1,137.9

1,099.8

872,9

1,234.3

İHRACAT

BİN TON

47.0

66.0

80,6

29,7

23,2

MİLYON$

66,4

92.0

141,9

53,9

42,2

Kaynak: TÜİK – DTM (*) 2009 Ağustos – 2010 Mayıstarihleri arası 9 aylık verilerdir.

Türkiye’nin pamuk ithalatının yaklaşık %80’i ABD ve Yunanistan’dan yapılmaktadır. ABD’nin payı %60-65 civarındadır. Bu ülkeleri Türkmenistan, Hindistan, Brezilya, Özbekistan ve Suriye gibi ülkeler takip etmektedir. Öte yandanbaşlıca pamuk tedarikçilerimizin üretimleri büyük ölçüde sübvansiyonlarla desteklenmektedir veABD’den yapılan pamuk ithalatında GSM kredileri oldukça etkili olmaktadır. Avrupa ekonomisinde yaşanılan darboğaz ve DTÖ Anlaşmazlıkların Halli Mekanizmasının ABD sübvansiyonları aleyhine kararları sebebiyle anılan desteklerde azalma beklenmekte olup, bu durumun pamuk tedarik fiyatlarımızda yukarı yönlü dalgalanmalara sebep olması beklenmektedir.

Kaynak: TÜİK

Tablo 11 – Türkiye İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı (Miktar/Kg)

ÜLKE

2005

2006

2007

2008

2009

A.B.D.

493.945.285

417.265.695

616.187.125

383.175.396

410.002.155

YUNANİSTAN

141.992.775

166.031.488

87.742.167

89.332.468

176.635.744

TÜRKMENİSTAN

12.511.176

42.529.011

53.459.278

26.342.147

49.198.242

HİNDİSTAN

2.221.616

11.718.535

87.692.131

24.929.982

23.007.316

ÖZBEKİSTAN

9.555.353

21.265.578

31.082.601

19.221.071

20.995.629

BREZİLYA

7.849.507

2.978.879

8.673.576

20.069.836

18.663.944

SURİYE

58.599.866

35.801.076

3.113.488

3.898.666

7.832.656

LİSTE TOPLAM

726.675.578

697.590.262

887.950.366

566.969.566

706.335.686

DİĞER TOPLAM

775.512.033

753.715.055

946.212.883

613.434.739

753.186.586

Kaynak: DTM

Tablo 12 – Türkiye İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı (Dolar)

ÜLKE

2005

2006

2007

2008

2009

A.B.D.

560.096.327

530.332.966

817.375.891

618.941.985

523.640.549

YUNANİSTAN

171.000.833

214.132.194

123.244.586

145.390.495

245.680.815

TÜRKMENİSTAN

15.675.426

53.144.080

71.320.365

43.479.419

68.982.881