MOL KAVRAMI
Mol : Avagadro sayısı ( 6,02.1023 ) kadar atom yada molekül içeren maddeye 1 mol denir.
Örnek : 1 mol HF 6,02.1023 tane HF molekülüdür. Yine bu molekülün içerisinde 1 mol H atomu (6,02.1023tane) ve 1 mol F atomu (6,02.1023 tane) vardır.
Atom Ağırlığı : 12C izotopu standart seçilerek diğer elementlerin bu izotopla kıyaslanması sonucu hesaplanan kütlelerdir. Örneğin, H=1 O=16 N=14 S=32
1 Atomik Kütle Birimi (a.k.b) : 1/ 6,02.1023 = 1,66.10-24 gramdır.
Molekül Ağırlığı : Bileşiği oluşturan elementlerin gram cinsinden kütlelerinin toplamına denir.
Örnek : 1 mol C6H12O6 (glikoz) kaç gramdır ? (C=12 O=16 H=1)
6.12 = 72 gram C
12.1 = 12 gram H
6.16 = 96 gram O
——————————-
180 gram
Bir Tane Molekülün Kütlesi : Bir tek molekülün kütlesi molekül ağırlığının Avagadro sayısına bölümüyle bulunur .
1 tek molekülün kütlesi = MA/6,02.1023
Örnek : 1 tane H2O molekülü kaç gramdır ? (H=1 O=16)
1 tane H2O = 18/ 6.1023 = 3.10-23 gramdır.
Bir Tane Atomun Kütlesi : Atom ağırlığının Avagadro sayısına oranıdır.
1 tek atomun kütlesi = A.A./ 6,02.1023
örnek : 1 tane C atomu kaç gramdır ? (C=12)
1 tane C atomu = 12/6.1023 = 2.10-23 gramdır.
N.Ş.A’ da Hacim : Bütün gazların bir molü N.Ş.A’da ( 0 0C ve 1 atmosfer de) 22,4 litredir.
Mol Hesaplama Yöntemleri :
m Verilen Litre Verilen tanecik Sayısı
n= n= n=
MA 22,4 6,02.1023
Örnek : 23 gram C2H5OH kaç moldür ? (C=12 O=16 H =1)
MA = 2.12 + 6.1 + 16.1= 46 gram/mol
n=23/46 = 0,5 mol
Örnek : N.Ş.A’da 2,8 litre olan CO2 gazı kaç mol ve kaç gramdır ?(C=12 O=16)
n=2,8/22,4 = 0,125 mol.
1 mol CO2 44 gram olduğuna göre 0,125 mol CO2 0,125.44= 5,5 gramdır.
22,4 litre = 1 mol : 11,2 litre= 0,5 mol : 5,6 litre = 0,25 mol : 2,8 Litre = 0,125 mol
Örnek : 3,01.1023 tane C2H4 molekülü kaç gramdır ? (C=12 H=1)
n=3,01.1023/6,02.1023= 0,5 mol 1 mol C2H4 28 gram ise 0,5 mol C2H4 14 gram olur.
Kütlece yüzde = (Elementin bileşikteki kütlesi/toplam kütle)x100
I. elementin bileşikteki kütlesi I. elementin verilen gramı
=
II. elementin bileşikteki kütlesi II. elementin verilen gramı
I. elementin bileşikteki kütlesi I. elementin verilen yüzdesi
=
II. elementin bileşikteki kütlesi II. elementin verilen yüzdesi
ÇÖZÜMLÜ TEST
1
. I- 16 gram oksijen gazı
II- 3,01.1023 tane He gazı
III- 6 gam C içeren CO2 gazı
yukarıdaki gazların N.Ş.A.’ da kapladıkları hacim hangi seçenekte doğru olarak
verilmiştir ?(C=12 O=16)
A) I>II>III B) I=II>III
C) I=II=III D) II>III>I
E) I=III>II
Çözüm : I- n=16/32 = 0,5 mol
0,5. 22,4 = 11,2 litre
II- 3,01.102376,02.1023=0,5 mol 0,5.22,4 = 11,2 litre
III- 6 gram C içeren CO2 0,5 moldür. 0,5.22,4 = 11,2 litre
Cevap C
2. 3,01.1022 tane X(OH)2 3,7 gram olduğuna göre X in atom ağırlığı kaçtır ? (O=16 H=1)
A) 74 B) 32 C) 40
D) 56 E) 14
Çözüm : n= 3,01.1023/ 6,02.1023 = 0,05 mol
0,05 mol 3,7 gramsa
1 mol X
X= 74 gram/ mol
X=40 gr/molX+32+2= 74
Cevap C
3. 8 gram oksijen gazında kaç tane atom
vardır ? (O=16)
A) 3,01.1023 B) 6,02.1023
C) 12,04.1023 D) 1,505.1023
D) 24,08.1023
Çözüm : n= 8/32= 0,25 mol O2 gazı
1 mol O2 molekülünde 2.6,02.1023 tane atom varsa
0,25 mol O2 de X
X= 3,01.1023 tane atom Cevap A
4. 0,2 mol X2Y3 32 gram gelmektedir. Y nin atom ağırlığı 16 olduğuna göre X in atom ağırlığının Y nin atom ağırlığına oranı nedir ?
A) 2/3 B) 3/2 C) 1
D) 3/7 E) 7/2
Çözüm :
0,2 mol 32 gramsa
1 mol ?
?= 160 gr/mol
X= 56 gr/mol2.X + 3.16 = 160
X/Y= 7/2X/Y = 56/16 Cevap E
5.
I- XY bileşiğinin molekül ağırlığı 28 dir.
II- XY2 bileşiğinin molekül ağırlığı 44 dür.
Buna göre X ve Y nin atom ağırlıkları sırasıyla nedir ?
A) 24-32 B) 14-12 C) 12-16
D) 32-23 E) 12-14
Çözüm :
2 X + Y = 28
X + 2Y = 44
X= 12 Y= 16 Cevap C
6. Kütlece %80 X içeren X2H6 bileşiğinde X in atom ağırlığı kaçtır ?
A) 12 B) 14 C) 23
D) 27 E) 40
Çözüm :
2.X / 6.1 = X= 12 Cevap A80/20
7. NH3 + CO karışımı N.Ş.A da 11,2 litre olup karışımın kütlesi 11,8 gram gelmektedir. Karışımdaki CO nun mol % si nedir ?
( C=12 O=16 N=14 H=1)
A) 20 B) 40 C) 60
D) 80 E) 90
Çözüm :
NH3 + CO = 0,5 mol; NH3 x mol ise CO = 0,5-x moldür.
0,5. 17 + (0,5-x).28 = 11,8 gram
X=0,2 mol NH3 CO = 0,3 mol olur.
0,5 molde 0,3 mol CO varsa
100 molde X
X= 60 Cevap C
8. 1,806.1023 tane atom içeren SO3 gazı N.Ş.A da kaç litre hacim kaplar ?
A) 6,72 B) 22,4 C) 2,24
D) 1,68 E ) 4,48
Çözüm : n= 1,806.1023/6,02.1023 = 0,3 mol atom
1 mol SO3 de toplam 4 mol atom varsa
X mol 0,3 mol atom
X= 0,075 mol V= 0,075.22,4 = 1,68 litre
Cevap D
9. 3,01.1023 tane CO molekülü, N.Ş.A da 5,6 litre hacim kaplayan N2 gazı ve 7,5 gram NO gazından oluşan karışımın kütlesi kaç gramdır ?
A) 14 B) 21 C) 22
D) 28,5 E) 32,5
Çözüm :
CO= 3,01.1023/6,02.1023 = 0,5 mol .28 = 14 gr
N2 = 5,6/22,4 = 0,25 mol . 28=7 gr
= 7,5 gr
NO= 7,5 gr
Mt= 14+7+7,5 = 28,5 gr. Cevap D
10. Eşit molekül sayıda bir karışım elde edebilmek için 15 gram C2H6 gazına N.Ş.A da kaç litre C3H4 eklenmelidir ? (C=12 H=1)
A) 5,6 B) 2,24 C) 22,4
D) 1,12 E) 11,2
Çözüm :
C2H6= 15/30 = 0,5 mol
Molekül sayılarının eşit olması demek mol sayılarının eşit olması demektir. O halde C2H6 da 0,5 mol olmalıdır.
0,5.22,4 = 11,2 litre C3H4 Cevap E
11. X2H4 bileşiği ile XO bileşiği eşit kütlede ve molekül sayıları da eşit olduğuna göre X in atom ağırlığı nedir ?(O=16 H=1)
A) 12 B) 14 C) 16
D) 32 E) 40
Çözüm :
Molekül sayıları eşitse mol sayıları da eşittir. Kütlelerde eşit olduğuna göre molekül ağırlıkları da eşittir.
X= 122.X + 4.1 = X+16 Cevap A
12. XY3 bileşiğinin molekül ağırlığı MgY bileşiğinin molekül ağırlığının 2 katı olduğuna göre Y elementinin atom ağırlığı kaçtır? (X=32, Mg=24)
A) 12 B) 16 C) 23
D) 24 E) 40
Çözüm :
(32 + 3.Y) Y = 16 Cevap B= 2.(24 + Y)
13. 0,01 molünde 0,02 mol X ve 0,03 mol Y bulunan bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisidir ?
A) XY B) XY2 C) X2Y3
D) XY3 E) X2Y
Çözüm :
1 molde 2 mol X ve 3 mol Y bulunacağından bileşik X2Y3 olur.
Cevap C
14. 0,5 mol CuSO4XH2O bileşiği 125 gram ise X sayısı nedir ? (Cu=64 S=32 H=1 O=16)
A) 2 B) 3 C) 4
D) 5 E) 6
Çözüm :
0,5 mol CuSO4XH2O 125 gram ise
1 mol ?
? = 250 gram
64 + 32 +64 + 18.X =CuSO4XH2O = 250 250
X= 5 Cevap D
15.0,2 molünde 2,4 gram X ve 3,2 gram Y bulunduran bileşiğin bir molekülünün kütlesi kaç gramdır ?
A) 28 B) 28/6,02.1023
C) 14/6,02.1023 D) 6,02.1023
E) 6,02.1023/28
Çözüm :
1 mol bileşikte 12 gram X ve 16 gram Y bulunacağından bileşiğin molekül ağırlığı 28 gram dır. 1 molekülün kütlesi MA/ 6,02.10 23 olduğundan 28/6,02.1023 olur.
Cevap B
16. 2 mol CO2 için ;
I- 2 mol C içerir.
II- 4 mol O atomu içerir.
III- 6,02.1023 tane CO2 molekülüdür.
IV- Toplam atom sayısı 6×6,02.1023 dür.
Yargılarından hangisi yada hangileri doğrudur ?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) I,II ve IV E) II,III ve IV
Çözüm :
I- 1 mol CO2 de 1 mol C varsa 2 mol CO2 de 2 mol C olur.
II- 1 mol CO2 de 2 mol O varsa 2 molde 4 mol O olur.
III- 1 mol CO2 6,02.1023 tane CO2 dir. 2 mol ise 1,204.1023 tane CO2 molekülüdür.
IV- 1 mol de 3×6,02.1023 tane atom varsa 2 mol de 6×6,02.1023 tane atom bulunur.
Cevap D
17. CuSO45H2O bileşiğinin kütlece % kaçı H2O dur ? (CUSO4=160 H2O=18)
A) 18 B) 36 C) 54
D) 72 E) 90
Çözüm :
1 mol CuSO45H2O= 250 gram olup 90 gramı sudur.
250 gram da 90 gram su varsa
100 gramda X
X= 36 Cevap B
18. 8 gram XH4 12,04.1023 tane H atomu içerdiğine göre 1 mol XH4 kaç gramdır ?
A) 8 B) 16 C) 32
D) 64 E) 80
Çözüm :
n= n= 2 mol H atomu12,04.1023/6,02.1023
2 mol H atomu içeren bileşik 8 gram ise
4 mol H içeren bileşik ?
? = 16 gram Cevap B
19.X2S in 0,1 mol ü 3,4 gramı ise X2O nun
0,2 mol ü kaç gramdır ?(S=32 O=16)
A) 1 B) 18 C) 3,6
D) 2,8 E) 3,2
Çözüm :
0,1 mol X2S 3,4 gram ise 1 molü 34 gram olup X in atom ağırlığı 1 olur. X2O= 18 olup 0,2 molü 3,6 gram olur.
Cevap C
20. Aşağıdakilerden hangisi N.Ş.A da en fazla hacim kaplar ? (C=12 H=1 He=4 N=14)
A) NH3 B) He C) CO D) NO E) N2O
Çözüm: Molekül ağırlığı küçük olanın molü büyük olur. Mol sayısı büyük olanın hacmi de büyüktür.
Cevap B
21.
I- 6,02.1022 tane SO2 molekülü
II- N.Ş.A da 8,96 Lt hacim kaplayan NH3 gazı
III- 0,1 mol SO3 gazı
Yukarıda verilen gazların kütleleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir ?
(S=32 O=16 N=14 H=1)
A) I>II>III B) III>II>I C) II>III>I
D) I=II>III E) III=II>I
Çözüm :
SO2 = 6,02.1022/6,02.1023 = 0,1 mol
0,1 .64 = 6,4 gram SO2
NH3= 8,96/22,4 = 0,4 mol
0,4.17 = 6,8 gramNH3
0,1.80= 8 gram SO3
Buna göre III>II>I dir. Cevap B
22.C3H6 gazı için aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır ?(C=12 H=1)
A) N.Ş.A da 4,48 litresi 8,4 gramdır.
B) N.Ş.A da öz kütlesi 1,875 gr / lt dir.
C) 1,204.1023 tanesi N.Ş.A da 4,48 lt dir.
D) 0,5 molü 4,5 tane atom içerir.
E) 3,01.1022 tane molekülü 1,8 gr C içerir.
Çözüm : 1mol C3H6 da 9 mol atom varken 0,5 mol C3H6 4,5 tane değil 4,5 mol atom bulunur.
Cevap D
23. Avagadro sayısı kadar atom içeren Fe2O3(k) bileşiği için aşağıdakilerden
hangisi doğrudur ?(Fe=56 O=16)
A) 32 gramdır.
B) 5 mol dür.
C) N.Ş.A. da 22,4 litredir.
D) 2 mol Fe içerir.
E) 48 gram O içerir.
Çözüm :
Avagadro sayısı kadar atom= 1 mol atom
1 mol Fe2O3 de 5 mol atom varsa
X mol 1 mol atom
X= 0,2 mol Fe2O3 dür.
1 mol Fe2O3 160 gram olduğuna göre 0,2 mol ü 32 gramdır.
Cevap A
24. 0,4 mol SO2 ile N.Ş.A da 11,2 litre hacim kaplayan CO gazında toplam kaç mol O atomu vardır ?
A) 0,8 B) 0,5 C) 2,5
C) 1,3 D) 0,9
Çözüm : 1 mol SO2 de 2 mol O varsa
0,4 mol de X
X= 0,8 mol O atomu
1 mol CO da 1 mol O varsa
0,5 mol O da X
X= 0,5 mol O atomu
0,5 + 0,8 = 1,3 mol O atomu
Cevap C
25. 11,2 gram C2H4 gazı için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır ?(C=12 H=1)
A) 4,8 gram C içerir.
B) 1,6 gram H içerir.
C) 0,5 mol dür.
D) 2,408.1023 tane molekül içerir.
E) N.Ş.A da 8,96 litre hacim kaplar.
Çözüm :
n=0,4 mol. Cevapn= 11,2/28 C
26. 0,4 molü 40 gram olan bileşik aşağıdakilerden hangisidir ? ( C=12 S=32 Ca=40 O=16 N=14)
A) NH3 B) Ca(OH)2 C) NO
D) CaCO3 E) SO3
Çözüm :
0,4 mol 40 gramsa
1 mol X
X= 100 gram CaCO3=100 olduğundan
Cevap D