Eğilme Dayanımının Tayini

7.2.1 Kapsam

Bu deney, sertleşmiş beton deney numunelerinin eğilme dayanımının tayini için yapılır.
7.2.2 Prensip
Prizma şekilli deney numuneleri, mesnet (alt) ve yükleme (üst) silindirleri yoluyla yük uygulanarak
eğilme momentine maruz bırakılır. Ulaşılan en büyük yük kaydedilir ve eğilme dayanımı hesaplanır.
7.2.3 Cihazlar
7.2.3.1 Deney makinası
Deney, TS EN 12390-4’e uygun deney makinası kullanılarak yapılmalıdır.
7.2.3.2 Yük uygulama düzeneği
Yük uygulama düzeneği (Şekil 1) aşağıda verilen kısımlardan meydana gelir:
−İki mesnet silindiri,
−İki yükleme (üst) silindiri. Yükleme silindirleri, makina tarafından uygulanan yükün silindirler arasında
eşit paylaştırılmasını sağlayan mafsalı kirişe bağlanmıştır.
Bütün silindirler, çelikten imâl edilmiş olmalı ve çapları 20 mm ilâ 40 mm arasında olmalıdır.
Silindirlerin uzunlukları, deney numunesi genişliğinden 10 mm daha fazla olmalıdır. İki adet üst
yükleme silindiri dahil olmak üzere, üç adet silindir, eksenleri etrafında serbestçe dönebilir olmalı ve
deney numunesi boyuna eksenine dik düzlemde eğilebilir olmalıdır.
Dışta bulunan silindirler arasındaki mesafe (açıklık), L, 3 d’ye eşit olmalıdır. Burada d, numune
genişliğidir. İçte bulunan silindirler arasındaki mesafe ise d’ye eşit olmalıdır. İçte bulunan silindirler,
Şekil 1’de gösterildiği gibi, dıştaki silindirler arasındaki açıklık üç eşit parçaya bölünecek konumda
yerleştirilmelidir. Bütün silindirlerin Şekil 1’de gösterilen konumları, ±2,0 mm yaklaşımla ayarlanmalıdır.
7.2.4 Deney numuneleri
7.2.4.1 Genel
Deney numuneleri, TS EN 12390 -1’e uygun prizma şekilli olmalıdır. Kalıplara dökülerek hazırlanan
numuneler, TS EN 12350-1 ve TS EN 12390-2’ye uygun olmalıdır. Beton yerleştirilme yönü (döküm
yönü), numune üzerinde işaretlenmelidir.
Deneyde, TS EN 12390-1’de verilen özelliklere uygun kesilmiş numuneler de kullanılabilir.
Deney numuneleri incelenmeli ve belirlenen herhangi uygunsuzluk kaydedilmelidir.
7.2.4.2 Deney numunelerinin düzeltilmesi
Deney numunesinin boyut veya şekillerinin, verilen toleransları geçmesi nedeniyle TS EN 12390-1’e
uygun olmaması halinde, numuneler reddedilmeli veya aşağıda verilen işlemlerle düzeltilmelidir.
−Düzgün olmayan yüzeyler, aşındırma işlemiyle düzeltilmelidir,
−Açıdan sapma, kesme ve/veya aşındırma işlemiyle düzeltilmelidir.
7.2.5 İşlemler
7.2.5.1 Numunelerin hazırlanması ve yerleştirilmesi
Su içerisinde bekletilen numuneler, deney için sudan çıkartıldıktan sonra, yüzeylerindeki fazla su,
deney makinasına yerleştirilmeden önce, silinerek temizlenmelidir. Deney makinesinin tüm yükleme
yüzeyleri silinerek temizlenmeli, deney numunesinin, silindirlerin temas edeceği yüzeylerindeki
herhangi gevşek tane veya diğer fazlalık malzeme alınmalıdır.
Deney numunesi, makinaya tam merkezlenerek ve numune boyuna ekseni, üst ve alt yükleme
silindirleri boyuna eksenine dik açı teşkil eder şekilde yerleştirilmelidir.
7.2.5.2 Yükleme
Yükleme ve mesnet silindirlerinin tümü, numune yüzeyine düzgün şekilde temas etmeden yük
uygulanmamalıdır.
Yükleme hızı, 0,04 MPa/s (N/mm2.s) ilâ 0,06 MPa/s (N/mm2.s) arasında sabit gerilme artış hızı
sağlanacak şekilde ayarlanmalıdır. Yük, darbe etkisi oluşturulmadan, seçilen hız ±% 1 sapma sınırları
içerisinde sağlanarak, numune kırılıncaya kadar, sabit hızda arttırılmak suretiyle uygulanmalıdır.
Not – Deney makinası tarafından uygulanması gerekli yükleme hızı, aşağıda verilen eşitlikle bulunur:
151
7.2.6 Sonuçların gösterilmesi
Eğilme dayanımı, aşağıda verilen eşitlik kullanılarak hesaplanır:
d1 d2 Numunenin en kesit boyutları, mm (Şekil 1), dir
Eğilme dayanımı, en yakın 0,1 MPa (N/mm2)’ya yuvarlatılarak gösterilmelidir.
Şekil 1 – Deney numunesini yükleme düzeneği (İki noktadan yükleme)
152
Şekil 2 – Deney numunesini yükleme düzeneği (orta noktadan yükleme)
EK-A
Orta noktadan yük uygulanarak yükleme
A.1 Deneyin, numuneye orta noktadan yük uygulanması yoluyla gerçekleştirilmesi durumunda, deney
metodu, burada tarif edilen şekilde değiştirilerek uygulanmalıdır.
Not – Bu deney metodu, iki noktadan yükleme yoluyla gerçekleştirilen deney metoduna göre daha
yüksek eğilme dayanımı değeri verir. EC Ölçme ve Deney Programı tarafından, MAT 1-CT-94-0043 ile
bağlantılı şekilde yapılan kıyaslamalı çalışmada, orta noktadan yükleme deneyi ile bulunan sonuçlar,
iki noktadan yükleme metoduyla bulunana göre % 13 daha yüksek değer vermiştir.
A.2 Yük uygulama düzeneği
Yükleme düzeneği, Şekil 2’de gösterildiği gibi, açıklık ortasına yerleştirilmiş bir adet yük uygulama
silindirinden meydana gelir.
Yük uygulama silindiri, dönme serbestliğine sahip olmalıdır.
A.3 Yük uygulanması
Yük, iki noktadan yüklemede olduğu şekilde uygulanmalı, ancak yükleme hızı, aşağıda verilen eşitlikle
hesaplanmalıdır.
A.4 Sonuçların gösterilmesi
Eğilme dayanımı, aşağıda verilen eşitlik kullanılarak hesaplanır:
Eğilme dayanımı, en yakın 0,1 MPa (N/mm2)’ye yuvarlatılarak gösterilmelidir.
153