DERS PROGRAM TASLAĞI
İstemi Parman
Uluslar arası Ticaret dersi
Taslak Program
BÖLÜM I (1 ve 2 inci hafta)
GENEL
A- TARİH BOYUNCA TİCARET
a- İlk dönem
b- Sömürgecilik ve Sanayileşme dönemi
c- 20 nci yüzyıl
d- Bretton Woods sistemi
e- GATT dönemi (1947-1994)
f- DTÖ dönemi (1995’den günümüze)
B- Küreselleşme ve uluslararası ticaretin gelişmesi
D- ULUSLARARASI TİCARETLE İLGİLİ BAZI VERİLER
a- Dünya ekonomisi ve başlıca dış ticaret verileri
b- Başlıca ülkelerin ticaret hacmi ve dış ticaret politikaları
(ABD, AB, Japonya, Çin, Yeni Sanayileşen Ülkeler, GYÜ’ler ve en az gelişmiş ülkeler, Fert başına en çok ticaret yapan ülkeler )
c- Uluslararası ticarette önemli sektörler
i- Tarım
ii- Otomotiv
iii- Tekstil
iv- Petrol ve diğer enerji kaynaklarI
BÖLÜM II
TİCARETİN SERBESTLEŞMESİ (3 üncü hafta)
A- DIŞ TİCARET TEORİLERİ
a- Mutlak avantajlar teorisi (Adam Smith)
b- Mukayeseli avantajlar teorisi (David Ricardo)
c- Diğer teoriler
B- KORUMACILIK VE LİBERALİZM
a- Liberalizmin yararları
b- Korumacılığın başlıca nedenleri
i- Yeni doğan sanayiler
ii- Ticaret açığı ve cari açık
iii -Mali nedenler
iv- Global veya ulusal ekonomik kriz’de ticaret politikaları
c- Başlıca koruma sistemleri
i- Gümrük vergileri ve eş etkili vergiler
ii- Miktar kısıtlamaları (Kotalar)
iii- Diğer tarife dışı engeller
C- DIŞ TİCARET STRATEJİLERİ ( 4üncü hafta )
a- Temel strateji kavramı
b- Dış ticareti etkileyen uluslararası unsurlar
i- Genel uluslararası siyasi ve ekonomik ortam
ii- Ülkelerin dış siyaseti
iii- Çokuluslu şirketler
iv- Doğrudan yabancı yatırımlar
v- Dil bağı ve kültürel ilişkiler
vi- Göç hareketleri
vii- Gelişmişlik düzeyi ve ülkeraarasında gelir dağılımı farklılığı
c- Dış ticareti etkileyen ulusal unsurlar
i- Coğrafi konum ve ulaşım olanakları
ii- Döviz kurları ve ödemeler dengesi
iii- Sanayi’nin yapısı
iv- Ülke içinde gelir dağılımı
v- Psikolojik faktörler ve tüketim eğilimleri
vi- Yetişmiş insan gücü,AR-GE ve teknolojik gelişmeler
vii- – İktisadi ve mali politikalar
viii -İç ve dış politik nedenler
BÖLÜM III ( 5 ve 6 ıncı haftalar)
ULUSLARARASI TİCARETİN HUKUKİ ÇERÇEVESİ
A- GATT (TARİFE VE TİCARET GENEL ANLAŞMASI) VE DTÖ
a- Temel ilkeler
– En çok kayrılan ülke kuralı
– Ulusal uygulama
– Adil işlem
– Şeffaflık
– Kalkınma konuları ve GYÜ’ler
b- Gümrük vergilerinin ve diğer engellerin kaldırılması için müzakere süreci
c- Karşılıklı taviz sistemi
d- Tavizlerin sabitleştirilmesi ( konsolidasyonu )
e- Uruguay müzakerelerı ( Uruguay Round )
B- EN ÇOK KAYRILAN ÜLKE KURALININ İSTİSNALARI
a- Gümrük Birlikleri
– Tarihi örnekler
– Avrupa Birliği
b- Serbest Ticaret Anlaşmaları
– EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması)
– AB’nin Serbest Ticaret Anlaşmaları
– Türkiye’nin STA’ ları
– NAFTA (Kuzey Amerika STA)
– MERCOSUR
– Diğer STA’lar
c- Kalkınma’ya yönelik Özel tercihli Anlaşmalar
– Genel preferanslar Sistemi
– ACP (Asean and Pacific )
– Kalkınma Yolundaki Ülkelerarası Protokol
– En az gelişmiş ülkeler (EBA)
C- GATT VE DTÖ ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR
a- Hukuki ve Kurumsal
b- Konu ve Yeni Sektörler
c-Üye ülkeler
d-Anlaşmazlıkların çözümü
BÖLÜM IV (7,8,9 ve 10 uncu haftalar)
DTÖ (DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ) ANLAŞMALARI
A- MAL TİCARETİ
a- GATT 94
b- Sektörel Anlaşmalar
– Tarım Anlaşması
-Tekstil ve giysi anlaşması
c- Teknik Konularla ilgili Anlaşmalar
– Anti Damping
– Yardımlar ve Telafi edici Önlemler
-Koruma Önlemleri
– Menşe Kuralları
– İthal Lisansları
– Gümrük Değerlendirmesi
– Ticarette Teknik Engeller
– Sevk Öncesi İnceleme
– Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemleri
– Ticaretle İlgili Yatırım Tedbirleri
B- HİZMET TİCARETİ
– Hizmet Ticareti Genel Anlaşması ( GATS )
C- FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI ( TRİPS )
– Ticaretle İlgili Fikri Mülkiyet Anlaşması
D- ÇOK TARAFLI ÖZEL ANLAŞMALAR
a- Sivil Hava Taşıtları Anlaşması
b- Sütlü Mamuller Anlaşması
c- Sığır Eti Anlaşması
d- Kamu Alımları Anlaşması
D- ANLAŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ MEKANİZMASI
E- TİCARET POLİTİKALARINI GÖZDEN GEÇİRME MEKANİZMASI
F- DTÖ’NÜN YENİ GÜNDEMİ
a- Bölgesel Anlaşmalar
b- Çevre sorunları ve Ticaret
c- Yatırımlar
d- E-Ticaret
H- 2001 DOHA BAKANLAR KONSEYİ TOPLANTILARI VE SONRASI
a- Doha Kalkınma Programı
b- İlaç Ticareti
c- Doha sonrası yeni müzakere süreci
d- Dünya ticareti ve DTÖ’nün geleceğine ilişkin bazı düşünceler
BÖLÜM VI ( 11 inci hafta )
AVRUPA BİRLİĞİ DIŞ TİCARET POLİTİKASI
A- ORTAK TARIM POLİTİKASI VE TARIM ÜRÜNLERİ TİCARETİ
a- ihracat yardım ve destekleri
b- ithalat kısıtlamaları
B- SANAYİ MAMULLERİ İLE İLGİLİ POLİTİKALAR
a- yardımlar
b- Rekabet politikası ve Anti damping uygulamaları
c- Diğer kısıtlamalar
C- ORTAK TİCARET POLİTİKASI VE AB’NİN TİCARET ANLAŞMALARI
a- Gümrük Birlikleri
b- Serbest Ticaret Anlaşmaları
c- ACP ve Gelişme Yolundaki Ülkelere sağlanan avantajlar
d- En Az Gelişmiş Ülkelere sağlanan avantajlar
D- AB VE DTÖ İLİŞKİLERİ
a- DTÖ’ de AB politikaları
b- AB’de ticaretle ilgili karar mekanizmaları
E- EKONOMİK VE MALİ POLİTİKALAR
a- Maastricht kriterleri
b- Euro ve Avrupa Merkez Bankası
c- Ekonomik ve mali kriz
BÖLÜM VII ( 12 ve 13 üncü haftalar )
TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET POLİTİKASI
A- GENEL
a- DTÖ ve Türkiye
b- AB , DTÖ ve Türkiye
B- TÜRKİYE-AB
a-Mal ticareti, Gümrük Birliği ve Ortak gümrük tarifesi
b- Hizmet ticareti
c- Adaylık ve müzakere süreci
C- BAŞLICA TİCARİ PARTNERLERİMİZ
a- AB
b- ABD
c- Komşu ülkeler
d- diğer ülkeler
D- DIŞ TİCARET HACMİ VE GELİŞMELER
a- Genel
b- İhracatta başlıca sektör ve mallar
c- İthalatta başlıca sektör ve mallar
D- DIŞ TİCARETLE İLGİLİ DİĞER ANLAŞMA VE UYGULAMALAR
a- Serbest Ticaret Anlaşmaları
b- Serbest bölgeler
c- Sınır ticareti
d- Nitelikli sanayibölgeleri (QIZ)
e- İthalat kısıtlamaları ve anti-damping uygulamaları
f- İhracat yardım ve teşvikleri
BÖLÜM VIII ( 14 üncü hafta )
ULUSLARARASI TİCARETLE İLGİLİ BAZI GENEL KAVRAM VE BİLGİLER
A- Genel terminoloji ve kısaltmalar
B- Çeşitli konular
– Bankacılık ve dış ticaret
– Uluslararası Ticaret Odası, Hakemlik konusu
– Kalite ve fiyat
– Ülke imajı
– Lojistik ve haberleşme
C- Genel Değerlendirme