• Kişilerin, öz güven duygularını geliştirip toplum içinde kendilerine yer edinmelerini sağlamak için aktivite programlarından faydalanmaları gerekir.
• Aktiviteler, bireylerde hastalığın oluşturduğu fonksiyon kaybını azaltmak, hayatı düzenlemek ve performansı artırmak ya da farkında olunmayan yetenekleri hastalığa rağmen ortaya çıkarmak, sosyal yaşantısında kullanılabilir hale getirmek için yapılan çalışmaların bütünüdür.
• Aktivite kuramı, yaşamsal bir kaynak olarak meşguliyet ve toplumsal yaşama katılımı temel alır. Yaşlının etkinlik durumunu, önceki yaşam biçimi, sosyo-ekonomik durumu ve sağlık düzeyi belirler. İnsanlar aktif oldukları sürece yaşamdan haz duyarlar.
Sanatsal Aktivitelerin Olumlu Etkileri ve Faydaları
• Kişilerin kendilerini mutlu ve huzurlu hissetmelerini sağlar.
• İnsanların sosyalleşmelerini sağlar.
• Fiziksel ve zihinsel gelişime katkıda bulunur.
• Stresi ve kaygıyı azaltır.
• Motor becerilerde kayıp varsa gelişmesini sağlar.
• İnsanlar kendini toplumdan soyutlamaz, kendini toplumun bir parçası olarak görür.
• İnsanı can sıkıntısından ve bunalımdan korur.
• Kişisel beceri ve yeteneklerini kullanma fırsatı verir.
• Yaratıcılığı ortaya çıkarır.
• Kendini ifade edebilme yeteneği gelişir.
• Arkadaş ortamlarına girer ve yeni arkadaşlar edinebilir.
• Çalışma başarısı ve iş verimine olumlu etkisi vardır.
Zihinsel Aktivitelerin Amaçları
• BiIgi birikimini korumak.
• AIgıIama süreçIerini kuvvetIendirmek.
• Öǧrenme becerisini korumak.
• NesneIeri tanıma – anIamIandırma süreçIerini korumak.
• Zaman – mekân oryantasyonunu saǧlamak.
• OIayIar arasında baǧlantı kurma becerisini korumak.
• GerçekIikIe oIan baǧIarın korunmasına yardımcı oImak.
• EI beceriIerini destekIemek.
• KavramIar arası iIişki kurabiIme yeteneǧini korumak.
• GünIük yaşam oIayIarı iIe iIişkisini korumak.
• Nesne biIgisini korumak.
Psikomotor Aktivitelerin Amaçları
• İnce kas motor becerisini korumak.
• EI – göz koordinasyonuna yöneIik beceriIeri korumak.
• GünIük hayatta konsantrasyon yeteneǧinin sürdürüImesini saǧIamak.
• KaIem kuIIanabiIme becerisini korumak.
• ParmakIarını kuIIanabiIme yeteneǧini korumak.
• BenIik saygısının yükseItmek.
• IIetişim beceriIerini korumak.
• Nesne tanıma ve adIandırma beceriIerini artırmak.
• ŞekiI ve nesne tanıma beceriIerini artırmak.
Egzersiz Yapmanın Faydaları
• Hareket genişIiǧini arttırır.
• Kas grupIarını kuvvetIendirir ve kasIarın eIastikiyetini saǧIar.
• Harekete başIama, ritim ve koordinasyonu, buna baǧIı oIarak da yürürken güven duygusunu geIiştirir.
• KaIp ve akciǧer saǧIıǧının korunmasına (kan doIaşımını, soIunum oranı ve derinIiǧini deǧiştirerek) yardımcı oIur.
• Konuşma ve yutma probIemIerini azaItır.
• Depresyonu azaItır, moraIi düzeItir.
• KontroI hissini arttırır.
Amaç
Yaşlının günlük yaşamda kullandığı nesneleri tanımlayarak bu nesnelerin işlevleri hakkında bilgi birikimini koruması amaçlanır.
Malzemeler
Günlük yaşamda kullandıkları ve hatırlayabilecekleri nesneler (kalem, saat, defter, top, çorap, çatal, kaşık, sürahi vb.)
Uygulama
Yaşlı bireyle günlük yaşamda kullandıkları ve hatırlayabilecekleri nesneler hakkında konuşulur.
Mevsim Meyve ve Sebzeleri
Amaç
Yaşlının sebze ve meyveleri hatırlayarak zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Mevsimsel evde bulunabilecek meyve ve sebzeler (pırasa, ıspanak, havuç, mandaIina, portakal, muz, elma, armut, ayva vb.)
Uygulama
YaşIıIarın meyve ve sebzeIeri görseI oIarak aIgıIaması için mevsimsel meyve ve sebzeler gösterilerek sohbet başlatılır ve konuşması için teşvik edilir. Gösterilenlerin hangisinin meyve hangisinin sebze olduğu tartışılır.
Amaç
Yaşlının günlük yaşam aktivitelerini veya kendisini mutlu hissettiren yaşam olaylarını hatırlaması sağlanarak zihinsel becerilerinin korunması ve iyi hissetmesi amaçlanır.
Malzemeler
Aktivitelerin veya oIayIarın başIama, geIişme ve sonuç böIümIerinin oIduǧu resimIi kartIar. BunIar herhangi bir aktivite/oIay kartı oIabiIir.
Uygulama
YaşIıIarın günlük yaşam aktiviteleri veya kendileri için anlam ifade eden yaşam olayları hakkında konuşularak bunları sıralaması istenir.
Örneǧin; sabah kaIktıktan sonra yapıIan günlük yaşam aktivitelerini (yataktan kaIkma, kahvaItı yapma, diş fırçaIama, gazete okuma vb.) temsil eden kartIarı düzgün bir biçimde zaman sıraIamasına göre dizmesi istenir.
Başka bir örnek olarak; yaşlının hayatındaki mutlu anları temsil eden fotoğraf albümünde yer alan bazı fotoğrafları zaman sırasına koyması istenir.
Amaç
Yaşlının hayvanları hatırlayarak zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Hayvan resimlerini içeren kartlar veya posterler
Uygulama
Aşağıda görülen hayvanların resimleri gösterilerek hayvanlar hakkında konuşulur.
Bazı sorular sorulabilir:
Hayvanların isimleri nedir?
Bu hayvanlar nasıl ses çıkarır?
Hangi hayvanlar çiftlikte yaşar?
Resimdeki hangi hayvanlar evcildir?
Zıt Kavramlar
Amaç
Yaşlının zıtlık kavramını, renk ayrımını ve nesnelerin ne işe yaradığını hatırlaması sağlanarak zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Zıt nesnelerin bulunduğu kartlar veya resimler
Uygulama
Zıt nesnelerin bulunduğu kartlar yaşlı bireye gösterilerek kart üzerindeki nesnenin rengi, ne işe yaradığı ve bu nesnenin zıt kavramının ne olacağı ile ilgili konuşma yapılır. Örneğin;
büyük kırmızı elma-küçük kırmızı elma
Pirinç-Nohut
Amaç
Yaşlının küçük motor kaslarının çalışması ve sayı sayma becerisinin pekişmesi amaçlanır.
Malzemeler
Nohut, pirinç ve iki kap
Uygulama
YaşIı bireyin önüne içinde nohut ve pirinçIerin buIunduǧu bir kâse konulur. YaşIı bireyden bu kâsenin içindeki nohutIarı ayırarak dışarı koyması istenir. Daha sonra dışarı koyduǧu nohutIarı sayması istenir.
Amaç
Yaşlının Iimon yardımıyIa tükürük saIgısının artırıIması, böyIeIikIe sindirim sisteminin çaIışmasının koIayIaştırıIması ve yaşIıIarda sık görüIen aǧız kuruIuǧu yakınmasının azaItıIması amaçlanır.
Malzemeler
Limon, sulu boya ve resim kağıdı
Uygulama
YaşIıyla birlikte sulu boya ile limon baskısı yapılır.
Aktivite esnasında limon hakkında sohbet edilir. Bazı sorular sorulabilir:
Limon ne renk?
Limon hangi bölgede ve illerde yetişir?
Limon nasıl toplanır?
Limonata nasıl yapılır?
Limona benzeyen meyveler nelerdir? (greyfurt, mandalina, portakal vb.)
Çizgi Tamamlama ve Boyama
Amaç
Yaşlının motor ve zihin becerilerinin çalışması amaçlanır.
Malzemeler
Kesik çizgili tamamlanmamış resimler, örneğin gemi resmi
Uygulama
Yaşlıdan aşağıda bulunan resimde nokta nokta bulunan kesik çizgileri tamamlaması ve gemiyi oluşturması istenir. Sonrasında gemiyi boyaması istenir.
Amaç
Yaşlının motor ve zihin becerilerinin çalışması amaçlanır.
Malzemeler
Boyanabilecek giysi resimleri
Uygulama
Yaşlının aşağıda bulunan gömlek ve etek resmini boyaması sonrasında kenarlarındaki nokta nokta olan çizgileri takip ederek boyadığı gömlek ve eteği kesmesi istenir.
Amaç
Yaşlının eşleştirme yaparak zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Eşleştirme yapılabilecek resimler
Uygulama
Yaşlıdan aşağıda bulunan tek olan çorapları çiftleriyle eşleştirmesi ve hayvanları ayak izleriyle eşleştirmesi istenir.
Amaç
YaşIının motor ve zihin becerilerini kullanması amaçlanır.
Malzemeler
Küçük bir top, bowling labutları veya evde bulunan küçük su şişeleri
Uygulama
Yaşlıdan dizili olan su şişelerini devirmesi istenir.
Amaç
YaşIının motor ve zihin becerilerini kullanması amaçlanır.
Malzemeler
Plastik veya kağıt tabak, kağıt havlu rulosu
Uygulama
Yaşlıdan halkaları çubuğa geçirmesi istenir.
Amaç
Yaşlının düşünerek zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Sağlıklı ve zararlı besinleri içeren resimler
Uygulama
Yaşlıdan aşağıda bulunan resimlerde sağlıklı ve zararlı besinleri ayırt etmesi istenir.
Amaç
Yaşlının eşleştirme yaparak veya düşünerek zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Eşleştirme yapılabilecek ve üzerinde konuşalabilecek resimler
Uygulama
Yaşlıdan taşıtlara uygun yolları bulması istenir.
Amaç
Yaşlının düşünerek zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Eşleştirme yapılabilecek ve üzerinde konuşalabilecek resimler
Uygulama
Yaşlıdan hangi resimde topun olduğunu bulması istenir.
Amaç
YaşIının motor ve zihin becerilerini kullanması amaçlanır.
Malzemeler
Yumuşak ve sert nesneleri içeren resimler.
Uygulama
Yaşlıdan resimde yumuşak ve sert nesneleri belirlemesi istenir. Yumuşak ve sert nesneler hakkında sohbet edilir.
Amaç
YaşIının motor ve zihin becerilerini kullanması amaçlanır.
Malzemeler
Karton, boncuk, deniz kabukları, ipler, desenli kağıtlar, renkli düğmeler, makarna vb.
Uygulama
Yaşlıyla birlikte çerçeve yapılır.
Amaç
YaşIının motor ve zihin becerilerini kullanması ve sevdiği bir fotoğrafa çerçeve yaparak mutlu hissetmesi amaçlanır.
Malzemeler
Dosya kâǧıdı, eI işi kâǧıdı, fotoǧraf, boya
Uygulama
EI işi kâǧıdından çiçek şekil kesilir. KesiIen çiçek resmi dosya kâǧıdına
Amaç
YaşIının motor ve zihin becerilerini kullanması ve sevdiği bir fotoğrafa çerçeve yaparak mutlu hissetmesi amaçlanır.
Malzemeler
Çubuk, ip ve yapıştırıcı
Uygulama
Çubuklar ip kullanılarak çerçeve haline getirilir.
Amaç
YaşIıyla çay veya kahve eşliğinde paylaşım gerçekleştirilerek mutlu ve değerli hissetmesi amaçlanır.
Malzemeler
Çay veya kahve eşliğinde
Uygulama
YaşIıyla belirlenen bir konu hakkında sohbet edilir.
Bazı konuşma konuları:
Mesleki anılar
Okul yılları anıları
Evde bir gün neler yapılır?
Günlük gazete okuma
Mevsimler hakkında konuşma
Düğün yemekleri ve düğün adetleri
İllerde neler yetişir/ illerin meşhur yemek veya meyveleri
Evden Çıkmadan Gezilebilecek Müzeler
1. Pinacoteca di Brera – Milano
https://pinacotecabrera.org/
2. Galleria degli Uffizi – Firenze
https://www.uffizi.it/mostre-virtuali
3. Musei Vaticani – Roma
http://www.museivaticani.va/content/museivaticani/it/collezioni/catalogo-online.html
4. Museo Archeologico – Atene
https://www.namuseum.gr/en/collections/
5. Prado – Madrid
https://www.museodelprado.es/en/the-collection/art-works
6. Louvre – Parigi
https://www.louvre.fr/en/visites-en-ligne
7. British Museum – Londra
https://www.britishmuseum.org/collection
8. Metropolitan Museum – New York
https://artsandculture.google.com/explore
9. Hermitage – San Pietroburgo
https://bit.ly/3cJHdnj
10. National Gallery of art – Washington
https://www.nga.gov/index.html
1. Berlin Filarmoni Orkestrası
https://www.digitalconcerthall.com/en/home
Berlin Filarmoni Orkestrası seyircili konserleri iptal olduğu için internet üzerinden yayına başladı. Şimdilik bir ay boyunca bütün yeni canlı konserler ve bütün arşiv ücretsiz.
Ev İçinde Düz Yürüyüş
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
Sabah 15 dakika, akşam 15 dakika
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
Sabah, öğle ve akşam
10’ar kez Mümkün oldukça sandalyeden destek almadan
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
Sağ ve sol bacak Sabah, öğle ve akşam 10’ar kez Mümkünse 1 daha 10’ar kez Ayak havada 2 saniye bekle
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
3 saniyede kaldır
1 saniye tut
3 saniyede indir
10’ar kez yap
Ellerde yarımşar kilo ağırlık olsun
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
İki elinle duvara dayan
Yerde şınav çekiyormuş gibi duvara doğru yaklaş ve uzaklaş
Sabah, öle ve akşam 10’ar kez
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
Ayakta bir sandalyeden destek alırken bir bacağı arkaya kaldır
10 kez Her defa 1 saniye havada tut Her iki bacak için yap Sabah, öğle ve akşam
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
Ayakta bir sandalyeden destek alırken bir bacağı yana kaldır
10 kez Her defa 1 saniye havada tut Her iki bacak için yap Sabah, öğle ve akşam
Bu rehberin hazırlanmasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanan “Demanslı Yıllara Değer Katan Aktiviteler” kitabından, Avrupa Birliği Merkezi Finans ve İhale Birimi, Milli Eğitim Bakanlığı ve UNICEF tarafından hazırlanan “Okul Öncesi Eğitim Çocuk Etkinlik Kitabı 1” ve “Okul Öncesi Eğitim Çocuk Etkinlik Kitabı 2”çalışmalarından ve acunn.com adresinde yer alan “Prof. Dr. Bülent Saka’dan yaşlılar için evde yapılacak egzersizler” başlıklı internet haberinden faydalanılmıştır.